Prefabrik yapı elemanları, kolon, kiriş, kemer gibi çubuk elemanlar, döşeme ve duvar gibi yapı elemanlarını oluşturan düzlem elemanlar ve kabuk elemanlar olmak üzere başlıca üç gruba ayrılmaktadır.

Çubuk Elemanlar, bir boyutu diğer iki boyutundan çok büyük olan yapı elemanlarıdır. Prefabrike yapı sistemlerinde, kirişler, kolonlar, aşıklar vb. elemanlar çubuk eleman olarak adlandırılmaktadır.

Kiriş elemanlar, yapı elemanları arasında sürekliliği ve dayanıklılığı sağlayarak deprem, rüzgar gibi doğal olayların etkilerden kaynaklanan yatay yüklerin aktarılmasında önemli rol oynamaktadırlar. Bu elemanların birleşimleri mafsallı olduğu gibi rijit olarak da imal edilebilir. Prefabrik kiriş elemanları, kullanım alanına göre birçok farklı kesit ve biçimde üretilebilirler.

Kolon elemanlar, diğer yapı elemanlarından gelen düşey ve yatay yükleri temellere aktaran çok önemli bir prefabrik yapı elemanlarıdır. Genellikle kolon elemanların alt ucu temellere ankastre olarak bağlanmaktadır. Üst ucu ise yapının kullanım amacına göre, deprem bölgesine, yapının yüksekliğine, vinç olup olmamasına, kolon açıklık ve aralıklarına bağlı olarak mafsallı veya rijit olarak imal edilebilmektedir.

Düzlem elemanlar, bir boyutu diğer iki boyutundan oldukça küçük olan elemanlardır. Bu elemanlar, düzlemine paralel doğrultuda yük taşırlar. Düzlem elemanlar duvarlar ve düzlemine dik doğrultudaki yükleri taşıyan döşemeler olarak iki farklı şekilde teşkil edilirler.

Döşemeler, prefabrik sistemlerde genellikle kolon ve kirişlerin oluşturduğu ana çerçevenin yanında ikincil taşıyıcı sistem elemanı olarak kullanılmaktadır. Ayrıca yapıdaki katları birbirinden ayırarak farklı yaşama ortamları sağlayan, üzerine gelen yükleri kolonlara ve diğer taşıcı sistemlere aktaran önemli yapı elemanlarıdır. Döşemeler, rüzgar ve deprem gibi yatay yüklere maruz kaldıklarında yanal rijitliği artırarak yapının bu yükleri diğer yapı elemanlarına aktarmasını sağlarlar. Prefabrik yapı elemanları arasında yer alan döşeme elemanları, T, çift T, U, boşluklu, düz, asmolen, filigran ve kaset döşemeler olarak birçok çeşitte teşkil edilebilirler.

Kabuk elemanlar, bir boyutu diğer iki boyutuna oranla oldukça küçük olan eğrisel yüzeye sahip prefabrik yapı elemanlarıdır. Bu elemanlar yapısal özellikleri sayesinde üzerlerine etkiyen yükleri yüzeyleri boyunca yönlendirerek ve yüzeyinde membran gerilmeleri oluşturarak taşıma görevi yaparlar.

Prefabrik Yapı Elemanları

Prefabrik yapı elemanları, fabrika ortamında üretimi gerçekleştirilen ve inşa edileceği alana nakledilip montajlanan yapı elemanlarıdır. Sağlamış olduğu birçok avantaj sayesinde sıklıkla tercih edilen bu elemanlar, hızlı, ekonomik ve pratik çözüm sunmasıyla ön plana çıkmaktadır.

Peki, prefabrike yapılar için ihtiyaç duyulan bu elemanlar nelerdir?

1.Aşık

Betonarme prefabrik yapı elemanları olarak bilinen aşık kirişleri, prefabrik tasarımlarda, çatı yükünü betonarme prefabrik çatı makaslarına aktaran ve geniş açıklıların geçilmesini sağlayan ön germeli beton prefabrik yatay taşıyıcı elemanıdır. Aşık kirişleri, çatı makası üzerinde bulunan pimlere, çatı makasına dik yönde olacak şekilde bağlanırlar. Kalan pim boşluğu yüksek çimento dozlu, rötresiz grout harcı ile doldurulduktan sonra montaj işlemi tamamlanmaktadır. Aşık kirişi üzerine yerleşecek olan çatı kaplamaları vidalama dışında herhangi bir işleme gerek kalmadan montajlanabilmektedir.

2.Makas

Prefabrik yapı için kullanılan makas, çatı makası olarak da isimlendirilmektedir. Prefabrik öngerme teknolojisi kullanılarak üretilmesinden dolayı, geniş açıklıkları geçme konusunda oldukça avantajlı bir yapı elemanıdır. Özellikle sanayi yapılarında uygulanan ve betondan imal edilmiş bir prefabrik elemandır. Trapez şeklindeki tasarımı sayesinde çatı eğimini oluşturmaktadır. Öngermeli üretim teknolojisi sayesinde beton çatı makası uzunluğu istenilen tasarıma uygun olarak üretilebilmektedir.

3.Oluk

Prefabrike yapı üretiminde kullanılan oluklar, oluk kirişleri olarak bilinmektedirler. Makaslara dik yönde, taşıyıcı görevi gören bu yapı elemanları,  ayrıca su drenaj görevini de yerine getiren kirişlerdir. Bu özellikleri ile prefabrik yapı elemanları içinde çok önemli bir yere sahiplerdir.

4.Kolonlar

Kolonlar yapıların ayakta durmasını sağlayan en önemli yapı elemanlarıdır. Prefabrike yapı üretiminde de kolonlar olmazsa olmazdır. Yapının güvenliği ve sağlamlığı bir nevi kolonların yerine ve sağlamlığına bağlıdır. Prefabrike yapılarda da yapının temelini oluşturan kolonlar doğru noktalardan yerleştirilerek güvenlik sağlanmaktadır.

5.TT Döşeme

TT döşeme, prefabrike yapı düzenlemesinde kullanılan, üzerine döşeme tahtalarının çakıldığı, karşılıklı iki duvar arasında birbirlerine paralel olarak yerleştirilmiş kirişlerdir. İnşaata hız ve ekonomi katan prefabrik döşeme elemanları için alternatif iki tip döşeme elemanı mevcuttur. Bunlar, öngermeli boşluklu döşeme, öngermeli TT plak ve öngermesiz TT plaklardır. Bu prefabrik yapı elemanları birbirinin muadili ürünlerdir.

6.Kat Kirişi

Kirişler, yapının her bir katında bulunan döşemeler üzerine gelen yükleri taşıyan ve kolonlara aktaran betonarme sistemlerdir. Kirişler düşey olarak duran, kolonlar üzerine, yatay şekilde inşa edilmektedirler. Betonarme yapılarda olduğu gibi prefabrike yapılarda da temel, döşeme, kiriş ve kolonlardan oluşan taşıyıcı bir sistem mevcuttur.

7.Sundurma Kirişi

Sundurma kirişleri, prefabrik yapıların yanına yapılacak olan ek yapılar için kullanılmaktadır. Bu kirişler, daha düşük veya yüksek kottaki kolonların ölçülerine göre ilave ve mevcut binanın kolonlarına bağlanacak şekilde tasarlanmaktadır. Prefabrik sundurma kirişleri, aşık kirişlerinden gelen yükleri prefabrik kolonlara aktaran, yatay taşıyıcı özellikteki beton prefabrik elemandır.

8.Tali Kiriş

Tali kirişler, prefabrike yapılarda, kolonlar arasında deprem kuvvetinin aktarılmasında kullanılan ürünlerdir. Yatay olarak çalışmaktadırlar. Döşeme kirişleri gibi taşıyıcı özellikleri yoktur.

9.Vinç Kirişi

Prekast Karkas sistemlerde vinç kullanımı olması durumunda vinç yolu olarak adlandırılan elemanlardır. Vinç Kirişi yatay olarak hizmet etmektedir. Çalışacak vinç kirişi kaldırma kapasitesi ve aks açıklıklarına göre dizayn edilmekte olup geniş açıklıklarda öngerme teknolojisi kullanılabilmektedir.

10.Cephe Paneli

Prefabrik Cephe Paneli, evler ve apartman blokları, ofis binaları, mağazalar, okullar, hastaneler, spor ve havuz kompleksleri, sanat merkezleri, silolar, istinat duvarları, su geçirmez yapılar, derin kirişler için mükemmel sonuçlar elde etmek için çok uygundur. Hızlı ve kolay kurulum, daha iyi saha yönetimi ve inşaat süreleri, daha az işçilik gerektirmektedir.

11.Fener Elemanı

Prefabrik yapı elemanları olarak kullanılan fener elemanlarının birleşimleri, kaynaklı ve saplamalı yapılabilmektedir. U fener kirişi imalat sanayi yapılarında havalandırma ve aydınlatma amacıyla yapılmaktadır.