İnşa ya da monte edilen yapılarda bazı unsurlar olmazsa olmazlar arasında yer alır. Yapının mümkün olduğunca sağlamlık kazanması için bazı unsurlar büyük rol oynarlar. Bu unsurlardan biri donatı çeliğidir. Gerek binalarda gerekse prefabrik sanayi yapılarda kullanımı gerekir.

Donatı Çeliği Nedir? Ne İşe Yarar?

Betonarme elemanı oluşturan en önemli iki faktörden birisi de donatı çeliğidir. Beton çeliği, çekme bölgesine, bu bölgede oluşan gerilmeleri karşılamak için çelik çubuklar yerleştirilir. Beton, basınca karşı oldukça dayanıklı bir üründür ancak çekme dayanımının düşük olması da kullanımını gerektirir.

Donatı çelikleri sayesinde betonarme taşıyıcıda taşıma kuvveti ile birlikte dış faktörlere karşı dayanıklılık sağlanır. Böylece emniyetli bir yapı için gereken sağlamlaştırma yapılmış olur. Prefabrik sanayi yapıları için de büyük önem taşır. Bu tür yapılarda da gereken sağlamlık kazandırılmalı ve yapı kullanılabilir kuvvete sahip olmalıdır.

Donatı Çeliğinin Amaç ve Görevleri Nedir?

Betonarme yapı elemanlarının tasarım ve analizi gerçekleştirilerek oluşabilecek iç kuvvetler (yükler) belirlenmektedir. Bu aşamadan sonra büyük kesitler bu yüklerin altında bütün yönleriyle incelenip donatı çeliği ile donatılmaktadır. Donatı çeliğinin buradaki amaç ve görevleri ise şunlardır:

• Betonarme yapı elemanlarında çekme gibi durumlar karşısında güçsüz olan betonun çatlama sebebiyle kesitte oluşabilecek çekme gerilmeleri bu betonarme yapı elemanı ile engellenmektedir.
• Betonun kesitlerde oluşan kayma gerilmelerini karşılayamaması durumunda etriyeler kesme kuvvetini karşılamaktadır.
• Betonarme çeliği bazı durumlarda basınç gerilmesini karşılamaya yaramaktadır. Özellikle de büyük açıklıkların geçildiği kirişlerin mesnetleri çift donatılı olarak tasarlanabilmektedir. Donatılar, yeterli olmayan basınç bölgesinin güçlendirilmesine yardımcı olmaktadır.
• Betonda oluşabilecek çatlar genişliklerini minimuma indirgemek de yine bu çeliğin görevleri arasında yer almaktadır. Rötre ve sünme sebebiyle oluşan etkilerin büyük bir bölümünü karşılamaktadır.

Donatı Çeliği Çeşitleri Nelerdir?

Donatı çeliği çeşitleri şu şekilde sınıflandırılabilir;

Çelik Hasır (Hasır Donatı)

Çelik hasır donatıda, soğuk çekme yöntemiyle imal edilen çelikler kullanılır. Hasır donatı, donatıyı tek tek yerleştirmeden kullanıldığı için daha kolay kullanım sunar. Bu donatı çeşidi istinat duvarı, asmolen döşeme, kiriş, kolon, perde gibi yapı elemanlarında kullanılır. Nervürlü ya da düz çelik hasır donatı gerek vakitten gerekse işçilikten büyük oranda tasarruf edilmesini sağlar.

Fore Kazık

Fore kazık, zeminin delgi makinesi yardımıyla açılır ve oluşan boşluğa yerleştirilir. Fore kazığa dökme betonarme kazık da denilir. Genel olarak derin temel uygulamasında, su alanı bulunan inşaatlarda ya da suyun temele ulaşmaması için fore kazık kullanılır.

Kafes Donatı

Donatı kafesi çeşitli kullanım amaçlarına sahiptir. Bu amaçları örneklendirmek gerekirse;

• Donatı çeşitleri arasında temel dayanıklılığı artırma,
• Çok katlı monolitik döşeme güçlendirmesi,
• Betonarme yapıların dayanıklılık niteliğini artırma bu donatının kullanım amaçlarından bazılardır.

Donatı Çeliği Kullanım Alanları Nelerdir?

Donatı çeliğinin pek çok kullanım alanı vardır:

• Prefabrik sanayi yapılarında,
• Kanallarda, barajlarda,
• Toplu konutlarda,
• İstinat duvarlarında,
• Derin temel uygulamasında,
• Su alanı bulunan inşaatlarda,
• Döşemelerde ve duvarlarda kullanılır.