Betonarme yapılarda son derece önemli bir yere sahip olan kiriş, çeşitli yüklerin düşey taşıyıcı kolonlar sayesinde yapının temeline iletilmesini sağlayan yapı elemanı olarak ifade edilir. Eğilme ya da bükülmeye karşı dayanıklı olması gereken bu yapı elemanları, taşıdığı yükü düşey taşıyıcılara dengeli bir şekilde aktarabilme görevi üstlenir. Bu anlamda kullanılan pek çok farklı kiriş çeşitleri bulunurken, her bir kiriş çeşidi kullanıldığı alanda göre değişiklik gösterebilir.

Pek çok farklı kiriş türü bulunurken, bu kirişlerin çeşitli kullanım alanları bulunur. Kirişlerin ne işe yaradığı pek çok insan tarafından merak edilirken, bilindiği üzere deprem gibi doğal afetlerden en çok etkilenen yapı elemanları kirişlerdir. Meydana gelen depremlerde kirişlerde farklı gerilim olayları yaşanır. Bu gerilimlerin neticesinde de donatının bileşim bölümünden çıkarılması istenir. Ciddi bir hasar meydana geldiğindeyse kiriş kesişim noktası çelik yamalarla sağlamlaştırılır. Bu gibi nedenlerle kirişlerin yapılarda hayati bir önem taşıdığını söyleyebiliriz.

Kiriş Nedir?

Kiriş, boyutuna göre dik kuvvetlerin etkisine sahip olan yatay beton çubuk olarak tanımlanır. Kolonlar, kirişler aracılığıyla yatay zeminde kesişir. Eğilme ve bükülme gibi durumlar karşısında son derece dayanıklı olması gereken bu yapı elemanlarının en önemli görevi; üstlendiği yükü dikey elemanlara dengeli olarak dağıtmaktır.

Kiriş Çeşitleri Nelerdir?

Kirişler yapının türüne bağlı olarak çeşitlilik gösterebilir. Binalarda ihtiyaç duyulan kirişlerin boyutuna, şekline ya da üretildiği malzemesine göre kiriş çeşitleri şu şekildedir:

• Geometrisine göre
• Kesit şekline göre
• İnşaat yöntemine göre
• Destek şartına göre
• Denge durumuna göre
• Yapı malzemesine göre

Bunların dışında kirişler kullanım alanına ve destek seviyesine göre de çeşitlilik gösterebilir. Buna göre kiriş çeşitleriyse şunlardır:

• Sürekli Kiriş
• Saplama kiriş
• Guseli kiriş
• Geniş kiriş
• Boşluklu kiriş
• Kısa konsel
• Yüksek kiriş

Sürekli Kiriş

Kiriş açıklığındaki bir yükün diğer açıklıklarda hesaplanması gereken bir etken oluşturduğunda aynı doğrultuda birçok açıklığa sahip olan kirişlere sürekli kiriş adı verilir. Kiriş çeşitleri arasında yer alan ve mütemadi kiriş adıyla da bilinen sürekli kirişte 2’nin üzerinde destek bulunur. Bu desteklerin biri hareketli olurken diğeri sabittir. Çoğunlukla uzun köprüler üzerinde kullanılır.

Saplama Kiriş

Saplama kiriş, kirişlerin direkt olarak kolonlara birleşimi mümkün olmayan durumlarda farklı kirişlere birleştirilmesi sonucu ortaya çıkan kiriş çeşididir. Genellikle balkon ya da çıkma uçlarda bu kiriş türüne rastlanabilir. Aynı zamanda beton perde ve kolon yerine farklı kirişlere birleştirilen kirişler de mevcuttur.

Guseli Kiriş

Dayanak bölümlerinde eğilme momenti ve kesme kuvvetinin fazla olması gibi durumlarda dayanakların kritik kesme seviyesinin daha güvenli karşılanmasını sağlamak üzere yapılan imalat guseli kiriş olarak nitelendirilir. Kiriş çeşitleri arasında yer alan guseli kiriş, çeşitli alanlarda kullanılabilir.

Geniş Kiriş

Geniş kirişin daha dar bir kolonla mesnetlenmesi halinde kolona yakınlaştıkça güç çizgisi artabilir. Bu nedenle kesit hesaplamalarında çoğunlukla göz ardı edilen ek tesirler meydana gelir. Bu durum son derece sakıncalı olmakla beraber dikkat edilmesi gereken bazı sınırlamalara sahiptir.

Boşluklu Kiriş

Atık su tesisatı, sıhhi tesisat, elektrik ya da telefon kablolarının yerleştirilmesi amacıyla boşluk bırakılan kirişlere boşluklu kiriş adı verilir. Bu türden kirişlerde rijit azaldığından donatı düzenlenirken bu hususa dikkat edilmesi ve bazı önlemler alınması gerekir. Örneğin; donatının artırılması ya da kapalı çerçeve oluşturulması önemli bir önlem olarak değerlendirilebilir.

Kısa Konsol

Yükleme bölgesinden dayanak yüzeyine olan mesafenin kesit faydalı yüksekliğine oranı (av / d) ≤ 1 olan konsollar kısa konsol olarak ifade edilir. Bu tür kirişler çoğunlukla köprü ya da sanayi yapılarında tercih edilir.

Yüksek Kiriş

Yüksek kiriş, açıklığı totaldeki yüksekliğin *2,5 katından küçük olan sürekli kirişler ve *1,5 katından küçük olan basit kirişlere verilen addır. Genellikle depo ve silolarda gerek bölme duvarı gerekse yükü dayanaklara dağıtan yapı elemanları olarak tercih edilir. Çok katlı yapılarda bulunan duvar taşıyıcı kirişlerse, yatay pozisyona sahip olduğunda rüzgar ve depreme karşı görev üstlenir.

Beltaş Yapı tarafından uzun yıllardır sunulan hizmetlerden biri olan kirişler, hemen hemen her alanda, tüm çeşitleriyle sunulan bir hizmettir. Dolayısıyla yapılarda ihtiyaç duyuların her türlü kiriş için Beltaş Yapı’yla iletişime geçebilir, profesyonel anlamda destek alabilirsiniz.